Cecha probiercza jest znakiem urzędowym, potwierdzającym wykonanie przez Urząd Probierczy badań określających zawartość metalu szlachetnego w wyrobie, informującym o wynikach tych badań (par.20.1, rozdz.5 - Prawo probiercze, Dz.U.Nr 55,poz.249, z późn.zm.).
Wszystkie wyroby z metali szlachetnych wyprodukowane w kraju lub za granicą mogą być dopuszczone do obrotu handlowego na terenie kraju po uprzednim ich zbadaniu przez organy administracji probierczej i oznakowaniu właściwą dla zawartości metalu szlachetnego w stopie cechą probierczą.
Zwolnienie od obowiązku zgłaszania do badania i cechowania określa Art.8.1 (Dz.U.z dn.28.06.1993r).
W Polsce nie podlegają cechowaniu wyroby złote o masie poniżej 1 grama, a wyroby srebrne o masie poniżej 5 gramów.

Złoto

Próba złota wyrażona jest w częściach tysięcznych, np. jeśli stop zawiera 58,5% czystego złota, biżuterię określamy jako próba 585, odpowiednio 75% czystego złota - próba 750, czy 33,3% czystego złota - próba 333.

Cechy probiercze dla wyrobów ze złota obowiązujące od 2004 roku.

Próba	Cecha
960
750
585
500
375
333
cecha dodatkowa

Popularne jest również określenie w karatach ilości złota w stopie. 1 karat to 1/24 zawartości wagowej złota w tym stopie:

• Złoto 24-karatowe – próba 999,9
• Złoto 23-karatowe – próba 958
• Złoto 22-karatowe – próba 916
• Złoto 18-karatowe – próba 750
• Złoto 14-karatowe – próba 585
• Złoto 12-karatowe – próba 500
• Złoto 10-karatowe – próba 417
• Złoto 9-karatowe – próba 375
• Złoto 8-karatowe – próba 333
   

Platyna
 

Cechy probiercze dla wyrobów wykonanych z platyny.

Próba	Cecha
950
cecha dodatkowa

Pallad
 

Cechy probiercze dla wyrobów wykonanych z palladu.

Próba	Cecha
850
500
cecha dodatkowa

Jak czytać cechy probiercze
 

Cecha probiercza określa metal szlachetny, z którego wykonano biżuterię, i tak:
 

• głowa rycerza oznacza biżuterię ze złota,
• głowa kobiety oznacza biżuterię ze srebra,
• głowa konia oznacza biżuterię z platyny,
• głowa psa oznacza biżuterię z palladu.
   

Przy wyrobach złotych oznaczonych głową rycerza odnajdziemy jedną cyfrę, która oznacza kolejną próbę złota. I tak:
 

• cyfra 1 oznacza złoto próby 960 (inaczej 23 karaty),
• cyfra 2 oznacza złoto próby 750 (inaczej 18 karatów),
• cyfra 3 oznacza złoto próby 585 (inaczej 14 karatów),
• cyfra 4 oznacza złoto próby 500 (inaczej 12 karatów),
• cyfra 5 oznacza złoto próby 375 (inaczej 9 karatów),
• cyfra 6 oznacza złoto próby 333 (inaczej 8 karatów),
   

Na wizerunkach cech probierczych srebra, platyny i palladu widnieje wprost próba oznaczona w częściach tysięcznych.
Cecha wskazuje również OUP (Obwodowy Urząd Probierczy), w którym wyrób został poddany cechowaniu i tak np.:
 

• B - Bydgoszcz,
• G - Gdańsk,
• K - Kraków,
• P - Poznań,
• W - Warszawa.
   

Większość krajów Unii Europejskiej akceptuje wzajemnie swoje cechy probiercze. Polski Urząd Probierczy niestety nie akceptuje żadnych innych cech. Ponownemu badaniu i cechowaniu podlegają produkty, które mają już nabite cechy innych krajów Unii Europejskiej.

W całkowitym odróżnieniu do Polski w Niemczech i we Włoszech, w dziedzinie obrotu wyrobami z metali szlachetnych obowiązuje tzw. deklaracja producenta, tzn. oznaczenie umieszczane na wyrobach przez wytwórców upoważniające do obrotu (tzw. imiennik). Nie ma więc państwowych cech probierczych. Urzędy probiercze pełnią tylko funkcje kontrolne, weryfikując w handlu poprawność umieszczonych oznaczeń. Mają prawo poddać wyroby sprawdzeniu, czy odpowiadają deklaracji na zawartość czystego metalu w stopie - próbie. System ten jest - z jednej strony wygodny dla wytwórców, z drugiej - ryzykowny, bo za wprowadzenie do obrotu wyrobów nie odpowiadających próbom można na zawsze utracić koncesję na wykonywanie zawodu.

W roku 1996 wprowadzono próbę złota 0,585 zamiast obowiązującej 0,583, a w 1997 roku zminiaturyzowano cechę dla próby 0,585.
W 2004 roku nastąpiła miniaturyzacja pozostałych cech podstawowych dla wyrobów ze złota i oznaczenia liczbowe na wizerunkach cech zastąpiono cyframi. Nadal jednak zachowują swą ważność w obrocie handlowym cechy 0,583 oraz niezminiaturyzowane cechy umieszczone na wyrobach przed tymi zmianami.

Świadectwa badania wyrobów z metali szlachetnych mogą być wydane przez właściwy Urząd Probierczy w przypadku:
1) wyrobów zawierających części z metali szlachetnych, jeżeli względy techniczne nie pozwalają na umieszczenie na nich znaku "met" albo "metal"
2) wyrobów, w których zawartość metalu szlachetnego jest wyższa od najniższej dopuszczalnej próby, lecz niezgodna z próbą deklarowaną przez zgłaszającego, ani żadną z prób ustalonych zgodnie z parag. 4, jeżeli umieszczenie obniży wartość artystyczną wyrobu
3) wyrobów, których nie można ocechować bez trwałego uszkodzenia lub w których brak jest miejsca na umieszczenie cechy probierczej, a których nie można ocechować na plombie
4) wyrobów, o których mowa w art. 8, ust.1 Ustawy jeżeli ocechowanie może spowodować ich uszkodzenie.