• barwa - czerwona w różnych odcieniach;
• rysa - biała;
• twardość - Mohsa 9;
• gęstość - 3,97 - 4,05;
• chemizm - tlenek glinu Al2O3;
• przeźroczystość - przeźroczysty do nieprzeźroczystego;
• przynależność - grupa korundu;
   

Nazwa rubinu pochodzi od jego barwy czerwonej (łac. rubens). Wcześniej jako rubiny określano również inne kamienie o czerwonej barwie, m.in. czerwone spinele i czerwony granat. Czerwień z różnych kopalni jest wprawdzie odmienna, lecz nie może ona być podstawą określenia pochodzenia rubinów, ponieważ w każdym złożu mogą występować złoża różniące się odcieniem.
Barwa w rubinie często rozkłada się nierównomiernie, w postaci prążków lub plamiście.
Rubin (wraz szafirem) jest po diamencie najtwardszym minerałem. Rubiny zawdzięczają swą czerwoną barwę atomom chromu, natomiast za brązowawy odcień odpowiada żelazo.
Skałą macierzystą rubinów są marmury, gnejsy, amfibolity i rzadko bazalty. Zawartość rubinów w skale macierzystej z ekonomicznego punktu widzenia jest jednak zbyt niska, dlatego rubiny wydobywa się ze złóż aluwialnych, wykorzystując duży ciężar właściwy i stosując metodę wypłukiwania. Metody eksploatacji w wielu krajach są wciąż prymitywne i nie zmieniły się od stuleci.
Najważniejsze złoża występują w Birmie, na Sri Lance, w Tajlandii i w Tanzanii.
Od wieków eksploatuje się złoża w Birmie koło Mogoku, dostarczające rubiny o barwie "gołębiej krwi" i cieszące się sławą najlepszych na świecie, choć duże egzemplarze trafiają się rzadko.
Rubiny pochodzące z Tajlandii zwykle są brązowawe i fioletowawe. Tajlandzkie kopalnie mieszczą się koło Chantaburi na północny wschód od Bangkoku.
Na Sri Lance rubiny pozyskuje się w rejonie Ratnapura w południowo-zachodniej części wyspy ze złóż okruchowych i mają one barwę od jasnoczerwonej do malinowoczerwonej.
Inne złoża występują w Afganistanie, Australii w Queensland i Nowej Południowej Walii, Brazylii, Indiach, Kambodży, na Madagaskarze, w Malawi, Pakistanie, Nepalu i Zimbabwe.
Najbardziej pożądanym kolorem jest tzw. barwa "gołębiej krwi", czyli czerwona z lekkim niebieskawym odcieniem.
W rubinie często występują wrostki w postaci minerałów innego typu, kanaliki, pęknięcia, struktury związane ze wzrostem. Nie stanowią one o gorszej jakości, lecz przeciwnie, świadczą o autentyczności kamienia w porównaniu do podobnie wyglądających syntetyków.
Ponieważ rubin jest kruchy, należy zachować ostrożność podczas szlifowania i oprawy.
Znaki zodiaku, dla których ten kamień może być talizmanem to: Baran, Lew, Koziorożec.